Героев помним имена

КЛАСНАЯ ГАДЗІНА

“ІХ ІМЁНАМІ НАЗВАНЫ ВУЛІЦЫ”

АНАТАЦЫЯ

Матэрыялы: https://cloud.mail.ru/public/tQFr/HHPWULikY​​​​​​

Матэрыял змяшчае сцэнарый класнай гадзіны "Іх імёнамі названыя вуліцы".

Дадзеная распрацоўка знаёміць навучэнцаў з гісторыяй утварэння назваў вуліц, яе разнастайнасцю і тыпамі, з людзьмі, імёны якіх носяць вуліцы нашага аграгарадка (аг. Порплішча, Докшыцкага раёна). Жыццё і дзейнасць гэтых людзей звязана з гісторыяй раёна. Яны з’яўляюцца прыкладам для падрастаючага пакалення, гэтыя людзі вартыя таго, каб іх памяталі, ганарыліся іх подзвігамі і захапляліся мужнасцю ўдзячныя нашчадкі.

Класная гадзіна праводзіцца з мэтай атрымання і пашырэння ведаў навучэнцаў аб гісторыі роднага краю, выхоўваць любоў да роднага краю. Дадзеная распрацоўка разлічана для навучэнцаў 12-15 год.

Матэрыял можна выкарыстоўваць на іншых класных гадзінах, пазакласных мерапрыемствах, прысвечаных гістарычным асобам раёна і як матэрыял па краязнаўстве.

Мэты:

- выхаванне патрыятызму;

- пачуцця гонару і павагі да гістарычнага мінулага роднага краю;

- развіццё пазнавальнай цікавасці да гісторыі роднага краю.

- выхаванне цікавасці да гісторыі свайго аграгарадка;

- фарміраванне ў падлеткаў маральных і патрыятычных якасцей;

- пазнаёміць падлеткаў з людзьмі, у гонар якіх названы вуліцы роднага аграгарадка;

- развіццё патрыятычных і грамадзянскіх пачуццяў;

Задачы:

- садзейнічаць фарміраванню патрэбнасці ведаць гісторыю сваёй вёскі, вуліцы;

- пашырэнне ведаў у навучэнцаў аб гераічных старонках гісторыі;

- развіццё эмацыйнай чуласці;

- развіццё запатрабавання быць годным славы бацькоў і дзядоў;

- паказаць узаемасувязь лёсу чалавека і лёсу Радзімы;

         ПЛАН ПРАВЯДЗЕННЯ КЛАСНАЙ ГАДЗІНЫ

Ход класнай гадзіны:

1. Уступнае слова

2. Гісторыя стварэння вуліц

3. Знаёмства з біяграфіяй людзей, імёнамі якіх названы вуліцы нашага аграгарадка Порплішча

4. Заключнае слова

ПАДРЫХТОЎКА ДА КЛАСНАЙ ГАДЗІНЫ

У правядзенні класнай гадзіны выкарыстоўваліся:

1. Фотаапарат;

2. Ноўтбук;

3. Флэш - карты;

4. Пераносная дошка;

5. Мультымедыя

6. Прэзентацыя.

УВОДЗІНЫ

Хтосьці з нас жыве на вуліцы Вінаграднай, хтосьці на праспекце Міра, а хтосьці здавольваецца сціплым Другім тупіком. Хто і як прыдумляе назвы для вуліц? Чаму адным дастаюцца мілагучныя імёны, а іншым даюць нейкія цяжкавымоўныя ці нічым не характэрныя назвы? І, нарэшце, чым адрозніваюцца вуліцы, завулкі і праспекты? Паспрабуем разабрацца.

Дарэчы, такой разнастайнасці тыпаў вуліц, як у Рэспубліцы Беларусь, больш няма ні ў адной краіне свету, хіба толькі ў Расійскай Федэрацыі.  Таму для пачатку вызначымся з няпростай тэрміналогіяй.

Дык хто адкажа, што ж такое вуліца?

Вуліца - гэта элемент дарожнай інфраструктуры. Звычайна ўяўляе сабой два рады будынкаў і прастору паміж імі для перамяшчэння.

Назвы вуліц і іх тыпы вельмі ўмоўныя. Акрамя таго, з развіццём населенага пункта і новабудоўлямі мяняецца знешні выгляд вуліц. Завулак, напрыклад, можа перастаць быць завулкам, але назва можа не мяняцца. На некаторых вуліцах можа быць забаронены праезд аўтамабіляў і матацыклаў, на іншых - рух дазволены толькі ў адзін бок.

Планаваннем і праектаваннем, рэканструкцыяй вуліц, а таксама стварэннем вулічнай сеткі займаюцца архітэктурна-планіровачныя майстэрні.

Вуліцы, плошчы, скрыжаванні і ўсе збудаванні на іх намячаюцца пры складанні генеральных планаў населеных месцаў (як новых, так і якія рэканструююцца).

Кожная вуліца мае чырвоныя лініі, якія вызначаюць шырыню вуліцы і размяшчэнне на ёй будынкаў і збудаванняў.

Неабавязковыя правілы існавання вуліц, якія часта сустракаюцца ў гарадах:

• вуліцы маюць пачатак і канец;

• адзін бок вуліцы – няцотны, другі – цотны (у большасці выпадкаў левы бок вуліцы – няцотны, правы – цотны).

Цікавыя факты:

• Самая доўгая вуліца Беларусі – вуліца Маладзёжная ў Наваполацку, амаль 15 км і праспект Незалежнасці ў Мінску, які змяняў сваю назву 10 разоў.

• Самая вузкая вуліца знаходзіцца ў Расіі - вуліца Шэйха Тажудзіна ў горадзе Хасавюртэ. У раёне прымыкання да вуліцы Татурбіева вуліца Шэйха Тажудзіна мае шырыню крыху больш за 1 метр.

• 14 верасня 2011 года ў Сыктыўкары 10-сантыметровая шчыліна дома № 17 па вуліцы Куратава неафіцыйна была абвешчана Грыбным завулкам. У рэальнасці вуліцы не існуе.

• Самая доўгая сельская вуліца ў свеце - вуліца Камуністычная даўжынёй у 13 км у сяле Бічура ў Бураціі.

• Самая доўгая - 124-кіламетровая - гарадская магістраль у свеце знаходзіцца ва ўкраінскім горадзе Крывы Рог і ўключае каля 20 вуліц.

• Самая кароткая вуліца ў свеце - вуліца Эбенізер у Віцы, Шатландыя, даўжынёй у 2 метры.

• Самай шырокай вуліцай у свеце, занесенай у кнігу рэкордаў Гінеса, лічыцца вуліца пад назвай вуліца Шміта. Вуліца адначасова знаходзіцца ў дзвюх краінах: Расіі (г. Ейск) і Украіне (г. Марыупаль). У Ейску размешчаны няцотныя дамы вуліцы, а ў Марыупалі - цотныя. Шырыня вуліцы складае не менш за 68 кіламетраў (адлегласць напрамую праз заліў). Хаця ў Марыупалі вуліца Шміта вельмі кароткая і знаходзіцца ў прамзоне. Вуліца, якая падыходзіць пад гэты рэкорд, знаходзіцца ў горадзе Новаазоўск.

Але вернемся да галоўнага! Вось плануецца да пабудовы новы мікрараён, як кажуць - у чыстым полі, дзе нічога не было і нічога пакуль няма. На плане ўтвараюцца шматлікія нумараваныя Праектуемыя Праезды (ці нават нічога не ўтворыцца, проста нейкія прасекі паміж будучымі будынкамі накрэслены): хто і ў які момант вырашае, як іх назваць? Знайшлося вось што: “Прапановы аб назве вуліц могуць уносіць органы дзяржаўнай улады, а таксама органы мясцовага самакіравання і зарэгістраваныя ў горадзе юрыдычныя асобы. Акрамя таго, прапановы аб назве вуліц могуць уносіць і самі жыхары горада.” - але гэта ж прапановы, якія могуць уносіць - а могуць і не ўносіць, г.зн. гэта хутчэй адхіленне ад звычайнага ходу падзей.

Калі ніхто нічога ўносіць не жадае: хто называе вуліцы? Можа існуе спецыяльны чыноўнік, праца якога - цэлымі днямі абдумваць патэнцыйныя назвы вуліц, правяраць іх на мілагучнасць, адсутнасць дублікатаў і таму падобнае - і да яго трэба звяртацца? Ці ёсць нейкі рэестр рэкамендаваных і забароненых назваў (каб нікому не прыйшло ў галаву стварыць “праезд ім. Чыкаціла” ці “завулак Гнілой Морквы”)? Ці можа быць, для кожнага горада на этапе закладкі першага каменя ўжо загадзя гатовы спіс назваў вуліц, і пры будаўніцтве яны проста выдаткоўваюцца ў парадку чаргі?

Аказваецца, у кожным горадзе дзейнічае спецыяльная гарадская камісія, у распараджэнні якой знаходзіцца як прысваенне назвы новым вуліцам, так і перайменаванне ўжо існуючых.

Што ж тычыцца выбару саміх назваў – доўгі час гэты працэс быў дастаткова хаатычным. Адзін з першых сістэмных прынцыпаў назваў для вуліц - геаграфічны - быў знойдзены толькі ў сярэдзіне ХІХ стагоддзя ў Пецярбургу. Для вуліц горада, які дынамічна расце назвы давалі па гарадах Беларусі і прыбалтыйскіх губерняў. У абласных цэнтрах ў сярэдзіне ХХ стагоддзя сталі ўжываць гэты ж прынцып. Адбылося гэта пасля далучэння да Мінска новых тэрыторый, у выніку чаго ў горадзе аказалася больш за два дзясяткі вуліц з аднолькавымі назвамі - Школьных, Савецкіх, Камсамольскіх і г.д.

Вуліцы таксама называюць па характэрных аб’ектах, у гонар значных гістарычных падзей ці гістарычных асоб. Галоўнае, каб назва была зручнавымоўнай, выразнай і культурна нейтральнай. Калі выбіраецца гістарычная падзея або персона, то абавязкова - правераныя часам. У свой час назвы вуліц неслі ў сабе яшчэ і навігацыйную функцыю, служачы дадатковым арыенцірам. Так, завулкі часта зваліся па імені ўладальніка кутніх хат: завулак, які пачынаецца за кутняй хатай, насіў імя яго гаспадара. Праўда,  назвы такіх завулкаў часта мяняліся.

У любым населеным пункце, няхай гэта будзе горад-мільённік або невялікі пасёлак, ёсць вуліцы, якія названы ў гонар кагосьці. Але ці заўсёды мы памятаем ці ведаем, кім быў той чалавек, у гонар якога названа вуліца?

Ёсць асобыя вуліцы. Вуліцы, якія ганарліва нясуць імя смелых, адважных людзей, адданых сваёй Радзіме, свайму роднаму краю. Гэта нашы землякі.

Камінская (Курэц) Ірына Пятроўна работнік сельскай гаспадаркі, Герой Сацыялістычнай Працы (1965). Нарадзілася 22 студзеня 1933 года ў вёсцы Порплішча. Да пачатку Вялікай Айчыннай вайны скончыла тры класы. У 1949 годзе пайшла працаваць даяркай у саўгас “Сітцы”. Чатыры разы была ўдзельніцай ВДНГ СССР. У 1961-1963 гадах - свінарка саўгаса “Порплішча” Докшыцкага раёна.

Усяго за шэсць гадоў працы на ферме простая вясковая дзяўчына дасягнула вышынь прафесійнага майстэрства, праславіла сваё імя і высока падняла рэпутацыю калектыва, у якім працавала. Сапраўды зорнай гадзінай для яе стаў перадапошні год шостай пяцігодкі (1954–1958), калі яна амаль у два разы перасягнула сваё дасягненне 1952 года. Сярэдні надой ад кожнай каровы з яе групы склаў 4975 кілаграмаў малака. За гэта выбітнае дасягненне маладая працаўніца была ўдастоена звання “Лепшая даярка рэспублікі” (1958).

Указам Прэзідыума Вярхоўнай Рады СССР ад 18 студзеня 1958 гады за выбітныя поспехі, дасягнутыя ў справе развіцця сельскай гаспадаркі па вытворчасці збожжа, бульбы, ільну, мяса, малака і іншых прадуктаў сельскай гаспадаркі, і ўкараненне ў вытворчасць дасягненняў навукі і перадавога досведу Камінскай Ірыне Пятроўне прысвоена званне Героя Сацыялістычнай Працы з уручэннем ордэна Леніна і залатога медаля “Серп і Молат”.

Напружаная праца на ферме не перашкодзіла гераіні здабыць шчасце ў асабістым жыцці, яна выйшла замуж за трактарыста Паўла Іванавіча Курца. У 1959 годзе іх маладая сям’я адгукнулася на заклік партыі і ўрада, з’ехаўшы ў Казахскую ССР на засваенне цалінных і абложных земляў. Прысвяціўшы тры гады жыцця ўзняццю мэты, Курцы ўсё ж вярнуліся ў Беларусь, пасяліліся ў вёсцы Порплішча.

З чэрвеня 1962 года Ірына Пятроўна працавала свінаркай у новаствораным племянным саўгасе “Порплішча”, паспяхова асвоіла новую прафесію і ў хуткім часе ўвайшла ў лік перадавых работніц прадпрыемства. Трагічна загінула 4 лістапада 1963 года. Узнагароджана ордэнам Леніна (18.01.1958), медалямі, у тым ліку Малым сярэбраным і трыма бронзавымі медалямі УСГВ. Адзначана Ганаровай граматай (21.05.1951) і Дыпломам 1-й ступені (1955) выставы. Імя І. П. Камінскай было прысвоена вуліцы ў роднай вёсцы, піянерскай дружыне нашай школы.

Чарноў Мікалай Міхайлавіч нарадзіўся ў сяле Стары Чыргім Пензенскай вобласці, Расія. Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны. Сакратар партыйнай арганізацыі саўгаса «Докшыцкі». З 1964 года - дырэктар племзавода “Порплішча”. За добрасумленную працу і высокія паказчыкі ў сельскай гаспадарцы ўзнагароджаны ордэнам Кастрычніцкай Рэвалюцыі, ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга, “Знак Пашаны”, медалямі. Памёр 15.03.1977 г.

У аграгарадку Порплішча прысутнічаюць назвы вуліц, якія ўтвораны ад гістарычных падзей.

Звычайна вуліцу Першага Мая у гарадах СССР называлі ў гонар Дня Міжнароднай Салідарнасці Працоўных. Свята 1 мая сыходзіць сваімі каранямі ў 1886 год. Менавіта тады ў Чыкага адбыліся падзеі, якія прывялі да ўзнікнення Дня салідарнасці працоўных.

Тады, 1 мая 1886 года, Амерыканская Федэрацыя працы аб’явіла агульнанацыянальную забастоўку з патрабаваннямі скараціць пятнаццацігадзінны працоўны дзень да васьмігадзіннага. Найбольш радыкальны характар ​​забастоўка прыняла ў Чыкага: там было забіта 6 рабочых, каля 50 чалавек атрымалі раненні, арыштаванымі і асуджанымі аказаліся сотні забастоўшчыкаў.

У ліпені 1886 года Кангрэс II Інтэрнацыяналу ў Парыжы прыняў рашэнне ў памяць аб гераічнай барацьбе амерыканскіх рабочых у Чыкага супраць капіталістаў і эксплуататараў лічыць 1 мая Днём міжнароднай барацьбы за 8-гадзінны працоўны дзень і Днём міжнароднай салідарнасці пралетарыяў усіх краін.

Адкрыта 1 Мая стала святкавацца ў Расіі толькі з 1917 года. У Савецкім Саюзе свята набыло статус дзяржаўнага. У 1997 годзе 1 Мая ў Рэспубліцы Беларусь перайменавалі ў Свята вясны і працы.

Назвы вуліц, якія паказваюць на геаграфічнае становішча.

Назва вуліцы Садовай утварылася дзякуючы свайму геаграфічнаму размяшчэнню. Гэта вуліца з’явілася ў 1987 годзе на месцы саўгаснага сада. Вуліца і атрымала назву Садовая.

Тады ж пасадзілі дрэўцы, і цяпер яны выраслі, цешуць людзей сваёй зменлівай прыгажосцю: пышным красаваннем увесну, зелянінай лістоты ўлетку, залацістым задуменным уборам і багатым ураджаем яблыкаў увосень або строгім снежным убраннем узімку. А яшчэ на гэтай вуліцы ля кожнага дома разведзены вялікія сады.

Цвяточная вуліца атрымала сваю назву вясной 1990 гада і лічыцца, што адсюль пайшла яе назва - ад пары цвіцення. А яшчэ побач размяшчаецца сад.

І зараз, як толькі прыходзіць вясна, клумбы ў кветніках прыводзяць у парадак: прыбіраюць, капаюць зямлю. А яны ў адказ да самай восені цешаць позіркі людзей сакавітымі фарбамі і незвычайным водарам кветак.

Завулак Лугавы названы ў канцы 80-х гадоў. Першы дом быў пабудаваны даўно. Ён належаў мясцовай царкве. У ім жыла сям’я мясцовага святара. Потым побач пабудавалі тры дамы для спецыялістаў племзавода “Порплішча”. Названы лугавым таму, што дамы будаваліся на вялікім лузе, што знаходзіўся за царквой.

Назвы вуліц, утвораныя ад назваў устаноў, грамадскіх арганізацый, органаў улады.

Вуліца Камсамольская атрымала такую ​​назву, бо, калі засяляліся сем’і ў новыя дамы, усе навасёлы былі маладыя. Вуліца названа ў гонар палітычнай арганізацыі. Камсамол – поўная назва - Усесаюзны ленінскі камуністычны саюз моладзі - палітычная моладзевая арганізацыя ў СССР.

У сувязі з утварэннем СССР камсамол у сакавіку 1926 года быў перайменаваны ва Усесаюзны ленінскі камуністычны саюз моладзі (ВЛКСМ).

Ініцыятарам стварэння і асноўным ідэолагам камсамольскай арганізацыі стаў У. І. Ленін. У 1977 годзе ў камсамоле было больш за 36 мільёнаў грамадзян СССР ва ўзросце 14–28 гадоў.

Камсамол з’яўляўся масавай арганізацыяй, якая мела каласальны ўплыў ва ўсіх сферах жыцця: прамысловасці і эканоміцы, адукацыі і навуцы, культуры і мастацтве, спорце, арганізацыі вольнага часу. У кожнай установе, прадпрыемстве і сілавых ведамствах абавязкова была першасная арганізацыя.

Вуліца Школьная атрымала такую ​​назву таму, што на гэтай вуліцы знаходзіцца ўстанова адукацыі «Парплішчанская сярэдняя школа». Спроб падняць сельскую гаспадарку было нямала, аднак кардынальна змяніць сітуацыю дапамагла своечасова прынятая Дзяржаўная праграма адраджэння і развіцця вёскі на 2005-2010 гады. Галоўная задача - стварыць якасна новыя ўмовы жыцця ў сельскай мясцовасці: камфортнае асяроддзе, якое робіць сялянскі працу прывабнай. На гэтай вуліцы стала будавацца шмат дамоў для працаўнікоў сельскай гаспадаркі, людзей, якія любяць сваю зямлю, гатовы на ёй працаваць, ствараць сем’і, гадаваць дзяцей.

Вуліца Савецкая – распаўсюджаная назва вуліц на тэрыторыі былога СССР. Вуліцы з такой назвай былі амаль ва ўсіх населеных пунктах. Цяпер гэта цэнтральная вуліца нашага аграгарадка.

Няма, мусіць, ніводнага горада, дзе б ні было Савецкай вуліцы, плошчы або праспекта. Вуліца названа ў гонар савецкай дзяржавы, кіруючая роля якога належала КПРФ і саветам народных дэпутатаў.

Пасля Рэвалюцыі 1917 года ўся ўлада перайшла Саветам Народных Дэпутатаў, таму і пачалі даваць назвы вуліцам, як прыклад Савецкай улады - Савецкая вуліца.

Вуліца Савецкая аграгарадка Порплішча размешчана на аўтадарозе Р-3 Глубокае-Докшыцы. Адна з самых першых вуліц аграгарадка Порплішча. Яна атрымала сваю назву ў гонар Саветаў народных дэпутатаў, які, як лічылася, кіраваў краінай пасля рэвалюцыі.

Вось і падышла да завяршэння наша класная гадзіна. На нашым мерапрыемстве мы шмат даведаліся! Што такое вуліца, якія яны бываюць. Пазнаёміліся са знакамітымі людзьмі, у гонар якіх названы вуліцы аграгарадка.  Памяць аб іх назаўжды застанецца ў нашых сэрцах! Дзякуй за ўвагу!

ЗАКЛЮЧЭННЕ

Дзякуй вялікі вам за ўвагу.

Адкажыце мне, што ж вам запомнілася з нашай класнай гадзіны?

(Адказы дзяцей).

А зараз такое заданне да наступнай класнай гадзіны:

Намалюйце сваю вуліцу і дайце ёй назву, як бы вам хацелася яе назваць і чаму?